Vì sao ta cứ chờ “nước đến chân mới nhảy”?

Bạn đã từng ở trong tình huống này chưa? Bạn có 2 tuần để hoàn thành bản kế hoạch, nhưng thay vì làm ngay, bạn để đó và chờ đến sát hạn nộp mới cuống cuồng hoàn thành. Thật lạ là khi thời gian còn rất ít, chúng ta lại có khả năng “bật mode” làm việc với tốc độ đáng kinh ngạc. Vậy tại sao chúng ta luôn rơi vào tình huống này? Tại sao cứ phải đợi đến gần deadline mới thực sự bắt tay vào làm?

Đừng vội kết luận rằng đó chỉ là do thói trì hoãn hay lười biếng. Sự thật là có nhiều lý do hơn thế, liên quan đến cách mà cơ thể và tâm lý con người phản ứng với áp lực thời gian. Hôm nay hãy cùng Tâm Lý Học Ứng Dụng khám phá những cơ chế thú vị này nhé!

Cơ chế của Adrenaline: Chạy Đua Với Thời Gian

Khi đối diện với deadline, cơ thể chúng ta tiết ra một loại hormone quan trọng: adrenaline. Đây chính là nguồn năng lượng giúp chúng ta tăng cường tập trung, tăng tốc độ xử lý và làm việc hiệu quả hơn hẳn so với lúc bình thường. Trạng thái này giống như một “cuộc chiến sinh tồn” khi bộ não nhận ra mối đe dọa đang đến gần.

Đặc biệt, khi adrenaline tăng cao, chúng ta trải qua một hiện tượng gọi là adrenaline rush. Nó khiến chúng ta cảm thấy mình có thể làm được tất cả mọi thứ, thúc đẩy sự tỉnh táo, tốc độ và cả khả năng ra quyết định. Đây là lúc mà áp lực từ deadline trở thành một thứ “siêu năng lực”, giúp ta hoàn thành công việc tưởng chừng không thể.

Tuy nhiên, adrenaline rush không thể kéo dài mãi, nó chỉ xuất hiện khi ta đối mặt với tình huống căng thẳng ngay trước mắt. Cảm giác chạy nước rút vào phút chót có thể khiến nhiều người cảm thấy thoải mái hơn khi làm việc, bởi nó buộc não bộ phải tập trung tối đa và tận dụng nguồn năng lượng dồn nén từ adrenaline để vượt qua khó khăn. 

Vùng An Toàn: Không Muốn Rời Khỏi Nơi Dễ Chịu

Một trong những lý do khiến chúng ta hoãn việc đối mặt với deadline là vùng an toàn. Trong trạng thái không có áp lực, mọi thứ đều yên ổn và dễ chịu. Chúng ta không cảm thấy có nhu cầu phải gấp rút làm gì.

Về cơ bản, con người luôn thích trạng thái an toàn - làm những công việc quen thuộc, không tốn sức, không có tính thử thách. Deadline là khu vực ngoài vùng an toàn với nhiều thách thức và rủi ro. Do đó, ta có xu hướng duy trì trạng thái thoải mái càng lâu càng tốt, cho đến khi deadline dí sát, ép buộc chúng ta phải rời khỏi vùng an toàn để hoàn thành công việc. Đây là lý do vì sao, nhiều khi, ta chỉ bắt đầu thực sự làm việc khi không còn lựa chọn nào khác.

Định Luật Parkinson: Thời Gian Càng Thư Thả, Ta Càng Lơ Làng

Có bao giờ bạn tự hỏi tại sao khi được giao nhiều thời gian để hoàn thành một nhiệm vụ, ta thường lơ là và hoàn thành chậm chạp? Đó là vì chúng ta vô thức bị ảnh hưởng bởi Định luật Parkinson, một kết quả nghiên cứu của Cyril Northcote Parkinson - nhà sử học người Anh.

Định luật Parkinson nói rằng: Công việc sẽ luôn kéo dài đủ để lấp đầy thời gian được giao. 

Nếu bạn có 2 tuần để viết một bài luận, bạn sẽ mất đúng 2 tuần để hoàn thành nó. Nhưng nếu bạn chỉ có 2 ngày, bạn vẫn có thể hoàn thành, và nhiều khi chất lượng không kém gì bài viết trong 2 tuần. Điều này xảy ra bởi vì khi chúng ta có nhiều thời gian, ta thường để công việc trôi qua một cách thư thả và không chú ý hết mức, dẫn đến việc kéo dài thời gian không cần thiết.

Thời gian càng nhiều, năng suất càng giảm. Ngược lại, khi bị đặt vào tình thế phải hoàn thành trong thời gian ngắn, chúng ta buộc phải tập trung toàn lực, điều này giúp tăng năng suất và hiệu quả làm việc.

Kết luận

Trì hoãn không phải lúc nào cũng là do lười biếng. Đằng sau sự chờ đợi deadline dí sát là một loạt cơ chế tâm lý và sinh lý tự nhiên. Từ adrenaline rush, đến vùng an toàn, và Định luật Parkinson, mỗi yếu tố đều góp phần vào việc tại sao chúng ta thường không bắt tay vào công việc cho đến khi áp lực thực sự đè nặng.

Vậy, lần tới, nếu có ai đó hỏi vì sao “nước đến chân mới nhảy”, bạn có thể trả lời: “Tôi đang chờ adrenaline rush đến thôi!” nhé.

Biên soạn bởi Tâm Lý Học Ứng Dụng.