Hiệu ứng "Cửa Sổ Vỡ" - Khi sai lầm nhỏ là bắt đầu của mọi chuyện

Thành công hay thất bại của mỗi người thường là kết quả của những việc rất nhỏ, đôi khi khiến người ta không nhận ra, thậm chí coi thường nó.

Điều này có thể lý giải bằng hiệu ứng "Cửa Sổ Vỡ", một lý thuyết tâm lý học xã hội cho rằng sự xuất hiện của những hành vi sai trái, đặc biệt là những hành vi nhỏ nhặt và không quan trọng, sẽ dẫn đến sự gia tăng các hành vi sai trái khác.

Hiệu ứng này được giới thiệu lần đầu năm 1982 trên tạp chí The Atlantic Monthly bởi hai nhà xã hội học James Q. Wilson và George L. Kelling, dựa trên kết quả nghiên cứu của nhà tâm lý học Philip Zimbardo của ĐH Stanford (Mỹ). Năm 1969, Zimbardo thực hiện một thí nghiệm. Ông đặt hai chiếc ô tô cũ, không có biển số, tại hai khu vực: khu dân cư thu nhập thấp ở quận Bronx (New York) và khu dân cư giàu có ở Palo Alto (California). Chỉ sau 24 giờ, chiếc xe ở Bronx bị đập vỡ kính và trộm hết phụ tùng. Ngược lại, chiếc xe ở Palo Alto vẫn nguyên vẹn trong hơn một tuần. Chỉ sau khi Zimbardo dùng búa tạ đập vỡ cửa kính chiếc xe, nó mới bắt đầu bị phá huỷ. Điều này đưa đến kết luận:

"Nếu ai đó làm vỡ kính cửa sổ của một tòa nhà và không sửa chữa kịp thời thì kính cửa sổ sẽ bị vỡ nhiều hơn. Nguyên nhân là khi nhìn thấy cửa sổ vỡ, những kẻ phá hoại sẽ có xu hướng tiếp tục phá các ô cửa sổ khác để thực hiện tội ác”. 

Áp dụng hiệu ứng "Cửa Sổ Vỡ" trong cuộc sống

Hiệu ứng cửa sổ cho thấy rằng, dấu hiệu xuống cấp và bị bỏ bê của một sự vật, hay môi trường sống có thể kích phát những hành vi phạm tội, và khiến chúng ngày càng nghiêm trọng hơn.

Ví dụ hành lang vốn dĩ rất sạch sẽ, nhưng nếu ai đó ném túi rác vào góc tường và không được dọn dẹp kịp thời, một vài túi rác sẽ sớm trở thành bãi rác lớn. Lâu dần hành lang sẽ trở thành một nơi hôi hám, bẩn thỉu với đầy rác. Đây chính là "Hiệu ứng cửa sổ vỡ". Ban đầu chỉ là vấn đề nhỏ, nhưng nếu không kịp thời khắc phục, vấn đề sẽ ngày càng lớn và hậu quả trở nên nghiêm trọng.

Hiệu ứng "Cửa Sổ Vỡ" cũng được áp dụng trong lĩnh vực Tâm lý Tội phạm. Trong quá trình điều tra, thông thường các lực lượng chức năng sẽ luôn truy vết từ những điểm yếu nhất của hệ thống an ninh - không chỉ vì những điểm này yếu, mà còn bởi vì một nghịch lý luôn tồn tại: đây là những điểm có sự chú ý ít nhất của hệ thống.

Đừng để những điều “nhỏ nhặt” hủy hoại cuộc sống

Trên thực tế, hiệu ứng "Cửa Sổ Vỡ” còn có liên quan chặt chẽ đến sự kỷ luật và phát triển bản thân. Khi ta dung túng cho những hành vi nhỏ nhặt, chúng hoàn toàn có thể trở thành một thói quen, lâu ngày ảnh hưởng tiêu cực đến tính cách và cuộc sống của chính mình.

Lấy ví dụ như vấn đề chạy bộ để giảm cân. Hôm nay, bạn quyết tâm chạy bộ, nhưng ngày mai vì quá bận nên không chạy, ngày mốt lại quá mệt nên nghỉ. Theo thời gian bạn sẽ bỏ hẳn nhu cầu chạy bộ ban đầu. Và mãi mãi kế hoạch giảm cân của bạn sẽ không thể thực hiện được.

Thành công trong sự nghiệp cũng vận hành theo quy luật như vậy. Việc lười biếng hôm nay và ngày mai tưởng chừng như không đáng kể, nhưng về lâu dài sẽ hình thành thói quen trì hoãn, thiếu trách nhiệm, thậm chí khiến bạn đánh mất chính mình.

Rất nhiều chuyện đều tương tự như vậy, chỉ cần lần đầu tiên thay đổi một chút, kết quả những chuyện diễn ra tiếp theo sẽ rất khó lường. Nếu như ban đầu bạn không kiểm soát được một vài ham muốn nhỏ, coi thường vài căn bệnh vặt vãnh,… cuối cùng nó sẽ biến thành rất lớn, thậm chí không thể kiểm soát được nữa.

Triết học cũng chỉ ra rằng sự phát triển của mọi thứ là một chuỗi mắt xích những sự việc liên quan đến nhau. Vì vậy, mỗi người đều cần chú ý đến những lỗi lầm xuất hiện trong cuộc sống, dù là ngẫu nhiên, nhỏ nhặt, để kịp thời sửa chữa nó. Nếu thái độ của chúng ta là thờ ơ thì những vấn đề này sẽ “dắt mũi” bạn đi đến những hệ quả không mong muốn. 

Một khi những vấn đề nhỏ được giải quyết, những vấn đề hóc búa thường sẽ cũng được giải quyết một cách cơ bản. Trong cuộc sống cũng vậy, nếu bạn không muốn cuộc sống của mình bị đổ nát và thủng lỗ chỗ, thì việc đầu tiên chúng ta cần làm là sửa chữa kịp thời những "cửa sổ bị hỏng".

👉Bạn nghĩ sao về hiệu ứng này? Bạn nghĩ đâu là cách tốt nhất để hạn chế hiệu ứng cửa sổ vỡ trong cuộc sống?

Biên soạn bởi Tâm Lý Học Ứng Dụng.